ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಹೆಸರುಗಳು

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿರುವ ದೇವತೆ. ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಸ್ಥಿತಿಕರ್ತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ, ಶಿವನು ಸಂಹಾರಕ, ವಿಷ್ಣುವು ಜಗತ್ತಿನ ರಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶಬ್ದಾರ್ಥವೇನು ಎಂದರೆ ವ್ಯಾಪಕ ಅಂದರೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಇದ್ದವನು, ಸರ್ವತ್ರ ಚಲಿಸುವವನು. ಅವರು ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯಲ್ಲೂ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ವಿಶ್ವದ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಹೆಸರುಗಳು

ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪವು ಅತ್ಯಂತ ಘನವಾದದ್ದು. ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಭುಜಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಶಂಖ, ಚಕ್ರ, ಗದಾ ಮತ್ತು ಪದ್ಮವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕರಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾರೆ. ಶಂಖ ಧ್ವನಿಯ ಮೂಲಕ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಚಾರ, ಚಕ್ರದಿಂದ ಅಧರ್ಮದ ಸಂಹಾರ, ಗದೆಯಿಂದ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಹಾಗೂ ಪದ್ಮದಿಂದ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ವಿಷ್ಣು ಪೀತಾಂಬರ ಧರಿಸಿ, ಭಕ್ತರನ್ನು ದಯೆಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿರುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಾರಿಜಾತ ಹೂವಿನಂತಹ ಕಾಪುಸ ಹಸುರು ತೋಳಿಗಳ ನಡುವೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ವೈಕುಂಠದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯಾಗಿರುವ ಅವರ ರೂಪ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿಷ್ಣು

ನಾರಾಯಣ

ಶ್ರೀಹರಿ

ಶ್ರೀಮನ್ನಾರಾಯಣ

ಗೋವಿಂದ

ಕೇಶವ

ಮಾಧವ

ಮಧುಸೂದನ

ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ

ವಾಮನ

ಹಯಗ್ರೀವ

ದಾಮೋದರ

ಶ್ರೀನಿವಾಸ

ಲಕ್ಷ್ಮೀಪತಿ

ಜಗನ್ನಾಥ

ಪದ್ಮನಾಭ

ಅಚ್ಯುತ

ಅನಂತ

ಪರಮಾತ್ಮ

ಯೋಗೇಶ್ವರ

ಗದಾಧರ

ಚಕ್ರಪಾಣಿ

ಉಪೇಂದ್ರ

ನರಸಿಂಹ

ಭೂಪತಿ

ಶೇಷಶಾಯಿ

ವೇಂಕಟೇಶ

ಭಗವಾನ್

ಶ್ರಿಧರ

ಚತುರ್ಭುಜ

ಶರಣಾಗತರಕ್ಷಕ

ತ್ರಿಲೋಚನ

ಹರಿ

ಅಜಿತ

ಸುದರ್ಶನಧಾರಿ

ಕೃಷ್ಣ

ರಾಮ

ಪರಶುರಾಮ

ಆದಿಕೇಶವ

ನಾರಸಿಂಹಮೂರ್ತಿ

ಜಲಶಯನ

ವೈಕುಂಠನಾಥ

ಶಾಂತಕರ್ಮಾ

ಭಕ್ತಪ್ರಿಯ

ಪ್ರಭು

ಭೂದೇವಿಪತಿ

ಪರಮೇಶ್ವರ

ವಿಷ್ವನಾಥ

ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ

ಕಾಲಮೂರ್ತಿ

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿವೆ. ಧರ್ಮದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಧರ್ಮದ ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಪ್ರತಿ ಯುಗದಲ್ಲೂ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಅವತಾರತ್ತುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ದಶಾವತಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ, ಕೂರ್ಮ, ವರಾಹ, ನರಸಿಂಹ, ವಾಮನ, ಪರಶುರಾಮ, ರಾಮ, ಬಲರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಲ್ಕಿ ಎಂಬ ಈ ಹತ್ತು ರೂಪಗಳು ವಿಶ್ವದ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಡೆದಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅವತಾರವೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ಮಹಾಪ್ರಳಯದಿಂದ ಮಾನವ ಜಾತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ವಿಷ್ಣು, ನರಸಿಂಹ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತ ಪ್ರಹ್ಲಾದನನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ಸಂಹರಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಮ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ನೈತಿಕ ಜೀವನದ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಷ್ಣುಪೂಜೆಯು ವೈಷ್ಣವ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಭಕ್ತರು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಾಮ ಜಪದಿಂದ, ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ ಪಠಣದಿಂದ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಭಾವದಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಯಂಕಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ದೇವರ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಪವಿತ್ರ ಕಾರ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಏಕಾದಶಿಯು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯ ದಿನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿ ದಿನ ವಿಷ್ಣು ದೇವರ ಆರಾಧನೆ ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆ ದಿನ ಉಪವಾಸದಿಂದ, ಧ್ಯಾನದಿಂದ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಕರ್ಮದಿಂದ ದೇವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಣೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯಾಗಿ ಶ್ರೀಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರು ಪರಿಗಣಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಸಂಬಂಧ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಐಶ್ವರ್ಯ, ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸೌಭಾಗ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದ್ದರೆ, ವಿಷ್ಣು ಧರ್ಮ, ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪ್ರತೀಕ. ಅವರಿಬ್ಬರ ಸಮ್ಮಿಲನವು ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜೀವನದ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ.

ವೈಕುಂಠವೆಂಬುದು ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಿತ್ಯ ವಾಸಸ್ಥಳ. ವೈಕುಂಠವನ್ನು ಶಾಶ್ವತ ಪರಲೋಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ವೈಕುಂಠದ ಪ್ರಾಪ್ತಿಗೆ ಸತ್ಕರ್ಮ, ಧರ್ಮಪಾಲನೆ, ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕೆಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಉಪದೇಶಿಸುತ್ತವೆ. ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದು ಜೀವನದ ಪರಮ ಗುರಿಯೆಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದ ಭಕ್ತನು ಪುನರ್ಜನ್ಮವಿಲ್ಲದೆ ಮುಕ್ತನಾಗುತ್ತಾನೆ.

ವಿಷ್ಣುಭಕ್ತಿ ಕೇವಲ ದೇವರ ಆರಾಧನೆಯಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ. ಅವರು ನಮಗೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಪಾಲನೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು, ಕರ್ತವ್ಯಪಾಲನೆಯ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು, ಹಾಗೂ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಬೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಷ್ಣು ಜೀವನವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ, ಧರ್ಮದಾರಿತವಾಗಿ, ಸಾತ್ವಿಕತೆ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ದೇವತೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ, ಸಮತೋಲನ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯ ಬಂದುಬಿಡುತ್ತದೆ. ಅವರು ನಮಗೆ ಪ್ರೀತಿ, ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಠೆಯ ಪಾಠವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಇಂದು ನಾವು ಜೀವಿಸುವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಅನೀತಿಯ, ಹಿಂಸೆಯ, ಅನ್ಯಾಯದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ನಮಗೆ ಧರ್ಮದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ನಿರಂತರ ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಇದ್ದು, ನಮಗೆ ಸತ್ಯಪಥದ ಬಲವನ್ನೂ ಧೈರ್ಯವನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪ, ಅವತಾರ, ಕೃಪೆ, ಮತ್ತು ಉಪದೇಶಗಳು ಮಾನವ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡುವ ಶಾಶ್ವತ ಬೆಳಕು.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಕೇವಲ ಪುರಾಣದ ಪಾತ್ರವಲ್ಲ. ಅವರು ನಮ್ಮ ನೈತಿಕ ಬದುಕಿನ ಪಥದ ದೀಪವಾಗಿದೆ. ಅವರ ನಾಮಜಪ, ಭಕ್ತಿಭಾವ, ಮತ್ತು ಧರ್ಮಪಾಲನೆಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಬದುಕು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಶರಣಾಗತಿಯಾದಾಗ, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಧೈರ್ಯ, ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಭಕ್ತರು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯ ಎಂದು ನಿರಂತರ ಜಪಿಸುತ್ತಾರೆ.